Freedom House, 1973’ten beri dünya çapında siyasi haklar ve sivil özgürlüklerin durumunu değerlendiriyor. 2025 raporunda 210 ülke ve bölge var.
1- Avrasya’da 12 ülke var, tek demokrasi yok.
Freedom House’un 2025 “Dünyada Özgürlük” raporunda, Avrasya bölgesinde, 12 ülke var ve bu ülkeler içinde, fredoom House, siyasi haklar ve sivil özgürlükler statüsünde özgür statüde tek bir ülke yoktur. Bu ülkeler eski Sovyetler Birliği’ne bağlı ülkeleri kapsamaktadır. Bunlar;
- Ermenistan
- Azerbaycan
- Beyaz Rusya
- Gürcistan
- Kazakistan
- Kırgızistan
- Moldova
- Rusya
- Tacikistan
- Türkmenistan
- Ukrayna
- Özbekistan’dır.
Avrasya, sosyalist rejimlerde tek parti iktidarında hiç olmazsa parti içi rekabet vardı. Şimdi hepsinde başta Rusya da Putin olmak üzere komünist partisi yerini diktatörler aldı. Avrasya halkı demokrasiyi tanıyıp tatmadığı için, demokrasi talepleri de yoktur.
2- Dünyada demokrasi düşüştedir.
Sovyetlerin dağılmasının da etkisiyle 2010 yılına kadar Dünyada demokraside iyileşme yaşandı. 2010 sonrası demokraside düşüş başladı.
Siyasi haklar ve sivil özgürlükler statüsünde özgür nüfus oranı 2008 yılında yüzde 46,1’e yükselmişken, 2024 yılında yüzde 20’ye geriledi. Özgür olmayan nüfus oranı da aynı dönemde yüzde 21,6’dan yüzde 38’e yükseldi. (Aşağıdaki grafik)
3- Dünyada demokrasinin düşüşüne, darbeler, hileli seçimler, Rusya ve Çin gibi ülkelerde diktatörlüğün daha da artması neden oldu.
Venezuela’da hileli seçimler nedeni ile halk sokaklarda, 3 milyon insan yurt dışına gitti, ilaç ve yiyecek kıtlığı var.
İran’da seçim var ve fakat göstermeliktir. Mollaların kontrolünde ve kimin aday olacağına mollalar karar veriyor. Ülke kaynaklarını kendi vatandaşının refahı için değil, orta doğuda mezhep savaşlarına harcıyor. Bu nedenle ambargo da eklenince halk sıkıntı çekiyor.
4- Milletlerin refahı ve huzurlu bir dünya yaratmak amacıyla kurulmuş olan Birleşmiş milletler görevini yapmıyor.
Birleşmiş Milletler (BM), üyelik için demokrasi şartı yoktur ve fakat BM İnsan Evrensel Hakları Bildirgesi (1948), demokratik ilkeleri destekleyen temel belgedir.
BM, adil ve özgür seçimler için gözlemci gönderir. Gözlemci seçimlerin şeffaf ve demokratik normlara uygun olup olmadığını rapor eder.
(Yarın devam edecek.)
Yayınlama 13 Şubat 2025
Yayın Köşe Yazıları, Son Köşe Yazıları, vitrin, vitrin2, Yeni Çağ
