CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu üyesi Ömer Fethi Gürer, tarımda yaşanan sorunların çok yönlü değişkenlik göstererek arttığını söyledi. Gürer, bahçe bitkilerinden tarla ürünlerine, sebzeden meyveye, üretimden rafa kadar her alanda tarımın derinleşen sorunları olduğuna dikkat çekti.
Küresel iklim değişikliğine ek olarak düşük alım fiyatlarının da etkisiyle kamunun tüm alanı tüccarın insafına bırakmasının çiftçi ve üreticiyi çok zor duruma düşürdüğüne işaret eden CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, “Ürün tarlada ya da dalda kalıyor. İşçilik ücretini dahi karşılamayan fiyatlar ürünlere veriliyor. Aracıların eline geçen ürün ise tüketiciye fahiş fiyatlarla ulaşıyor. İktidar ise vurdumduymazlıkla süreci kendi haline bırakarak binlerce ton ürünün heder olmasını seyrediyor. Bu arada, sorun olmayacağı düşünülen ürünlerde dahi süreç yönetiminden kaynaklanan olumsuzluklar yaşanıyor. Bu bağlamda sert kabuklu ürün veren ceviz, badem, fındık ve Antep fıstığında artan ağaç sayısına rağmen rekolte düşüşleri dikkat çekiyor. Ceviz ve bademde dikilen ağaçlar doğru seçilse ithalatın bitmesi gerekirken, ithalat hâlâ devam ediyor.” diye konuştu.
BADEMDE AĞAÇ SAYISI ARTTI, İTHALAT BİTMEDİ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, 2023 yılında 37 bin 857 ton badem ithalatına karşılık 152 milyon 270 bin dolar ödendiğini, 2024 yılının ilk yarısında ise 19 bin 991 ton ithalat karşılığında 73 milyon 221 dolar ödendiğini belirtti. Badem fiyatlarının ise ithalata rağmen arttığını vurgulayan Gürer, ülkemizde badem ağacı sayısındaki artışa rağmen ithalatın bitmediğini ifade etti.
CHP’li Gürer, “2022 yılı itibarıyla badem ağacı sayısı 13.616’sı meyve veren, 7.670’i ise meyve vermeyen olmak üzere toplamda 21.286’ya ulaştı ve bu dönemde badem üretiminin 190 bin ton olarak gerçekleşti. 2023 yılında ise badem ağacı sayısı 14.592’si meyve veren ve 7.717’si meyve vermeyen olmak üzere 22.309’a yükseldi. Ancak, badem üretiminin 200 bin tondan 170 bin tona düşerek önemli bir gerileme gösterdi. Ağaç sayısındaki artışa karşın badem üretimindeki bu düşüş dikkat çekici.
Önceki dönem Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi soruma verdiği yanıtta, ‘Ülkemizde badem üretimi, 2002 yılında 7 bin 800 hektar alanda 41 bin ton, 2021 yılında ise 57 bin 732 hektar alanda 178 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Çiftçi Kayıt Sistemi’nde, 2021 yılında 31 bin 652 badem üreticisi bulunmaktadır. Bakanlığımızca uygulanan politikalar ve sağlanan fidan desteklemeleri ile 2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 640, üretim olarak ise yüzde 334 artış sağlanmıştır. TÜİK verilerine göre, 2021 yılı itibarıyla meyve veren ağaç sayısı 12 milyon 471 bin 39 adet, meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı ise 6 milyon 772 bin 875 adettir. Meyve vermeyen ağaçların üretime katılması ile badem ürününde yeterlilik ve rekoltenin artması öngörülmektedir. Badem ürünü yeterlilik derecesi yüzde 81,9’dur. Bakanlığımız tarafından sağlanan sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında, 2005 yılından itibaren 301 bin 291 dekar alanda tesis edilen badem bahçeleri için toplam 45 milyon 980 bin 550 TL ödeme yapılmıştır.’ demişti. 2005 yılında yapılan çalışmanın günümüze kadar istenen sonuçları vermesi gerekirdi. Ancak üretimin 2021 yılının da gerisine düşmesinin düşündürücüdür.” şeklinde konuştu.
FINDIKTA NELER OLUYOR?
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, net ithalatçı olduğumuz ender ürünlerden biri olan fındıkta da düşük alım politikasının sorun yarattığını belirtti. En az 160 TL alım fiyatı beklenen fındık için düşük fiyat verildiğini ifade eden Gürer, “130 TL alım fiyatı, üreticiyi fındıktan soğutuyor.” dedi.
Fındık bahçesi olan ancak yeterli bakım yapacak geliri olmayan üreticilerin sorunlarla karşılaştığını vurgulayan CHP’li vekil Ömer Fethi Gürer, “2022 yılında fındık ağacı sayısı 395.994’ü meyve veren, 12.987’si meyve vermeyen olmak üzere toplam 408.981 olarak kaydedilmiş ve bu dönemde fındık üretimi 765 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Ancak 2023 yılında, meyve veren fındık ağacı sayısı 397.211’e, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 12.489’a ulaşmış, toplamda 410.700 ağaç olmasına rağmen, üretim 115 bin ton azalarak 650 bin tona gerilemiştir. Bu verileri ülkeyi yönetenler iyi okumalıdır. Bu gidiş, iyi bir gidiş değildir.” dedi.
ANTEP FISTIĞI DA GERİLEDİ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, üreticinin kazanmadığı ancak tüccarın fiyatı üç kata yakın artırarak tüketiciye yansıttığı Antep fıstığında da gerileme yaşandığını belirtti. Gürer, “2022 yılında 51.144’ü meyve veren ve 25.470’i meyve vermeyen olmak üzere toplamda 83.614 Antep fıstığı ağacı bulunurken, üretim 239 bin 289 ton olarak kaydedilmişti. 2023 yılında ise meyve veren Antep fıstığı ağacı sayısı 60.549’a, meyve vermeyen ağaç sayısı ise 26.617’ye yükselerek toplamda 87.166 ağaca ulaşmış, ancak üretim 63 bin 289 ton azalarak 176 bin tona düşmüştür. Bu sonuçları irdelemek ve doğru okumak gerekir.” dedi.
CEVİZDE DAĞITILAN AĞAÇLARDA İTHATIN YOLUNU KESMEDİ
CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, cevizde ithalat ile açığımızı giderdiğimizi, ancak ithalata rağmen fiyat artışının durmadığını belirtti. 2023 yılında 63 bin 885 ton ceviz ithalatı karşılığında 129 milyon 728 bin dolar, 2024 yılının ilk yarısında ise 41 bin 985 ton ithalat karşılığında 85 milyon 617 bin dolar ödendiğine dikkat çeken Gürer, ceviz ithalatının devam ettiğini vurguladı.
Gürer, önceki dönem Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişçi’ye sorduğu yazılı soru üzerine Bakan Kirişçi’nin verdiği yanıtta, 2002 yılında 14 bin hektar alanda 120 bin ton, 2021 yılında ise 153 bin 520 hektar alanda 325 bin ton ceviz üretildiğini belirttiğini hatırlattı. Kirişci ayrıca, “Çiftçi Kayıt Sistemi’nde, 2021 yılında 143 bin 817 ceviz üreticisi bulunmaktadır. Bakanlığımızca uygulanan politikalar ve sağlanan fidan desteklemeleri ile 2002-2021 yılları arasında alan olarak yüzde 997, üretim olarak yüzde 171 artış sağlanmıştır. TÜİK verilerine göre, 2021 yılı itibariyle meyve veren ağaç sayısı 13 milyon 899 bin 312, meyve vermeyen yaşta ağaç sayısı ise 12 milyon 719 bin 106 adettir. Meyve vermeyen ağaçların üretime katılması ile ceviz ürünü yeterliliği ve rekoltenin yükselmesi öngörülmektedir. Ceviz ürünü yeterlilik derecesi yüzde 80,8’dir. Bakanlığımız tarafından sağlanan sertifikalı fidan kullanım desteği kapsamında, 2005 yılından itibaren 582 bin 389 dekar alanda tesis edilen ceviz bahçeleri için toplam 117 milyon 748 bin 470 TL ödeme yapılmıştır.” demişti.
Gürer, “Bakan Kirişçi, cevizin yeterlilik oranını yüzde 80,8 olarak ifade ederken, yüzde 20 ithalat zorunluluğuna da yanıtında yer vermiş oldu. Fidan dağıtımından bu yana geçen süreçte ithalatta mecburiyet devam ediyor. Diğer sert kabuklu meyve ağaçlarında meyve veren ve meyve vermeyen ağaç sayıları arasında makul bir oran bulunurken, ceviz ağaçlarında meyve vermeyen ağaç sayısının meyve veren ağaç sayısına neredeyse eşit olması, üretim kapasitesi ve verimlilik açısından dikkat çekicidir. 2022 yılında ceviz ağacı sayısı 15.327’si meyve veren ve 12.246’sı meyve vermeyen olmak üzere toplamda 27.573’e ulaşmış ve ceviz üretimi 335 bin ton olarak gerçekleşmişti. 2023 yılında ise meyve veren ceviz ağacı sayısının 16.777’ye, meyve vermeyen ağaç sayısının ise 12.628’e yükselerek toplamda 29.405’e ulaştığını ve üretimin 360 bin ton seviyesindeydi. Ancak, meyve vermeyen ağaç sayısının yüksekliği bu bağlamda bir sorunun varlığının göstergesidir. Tarımda yaşanan sorunların temelinde çözüm odaklı çalışmalarda öngörü ve planlama eksikliği olduğu somut bir şekilde görülmektedir. Tarımda kamucu bir anlayışla, planlı ve öngörülebilir bir şekilde, küresel iklim değişikliği ve ani hava durumları dikkate alınarak ağaç dikiminde cins seçiminde gereken hassasiyetin gösterilmemesi durumunda, ürün kaybı ve verimlilik sorunları devam edecektir.” dedi.
