Atakum Belediyesi, Lozan Antlaşması’nın 101. yıl dönümü dolayısıyla Hasan Ali Yücel Gençlik Bilim ve Sanat Merkezi’nde kutlama programı gerçekleştirdi. .
Lozan Antlaşması’nın 101. yıl dönümü Atakum Belediyesi, Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Samsun Şubesi ve Samsun Sinema Derneği (SAMSİDER) iş birliğinde düzenlenen özel bir programla kutlandı. Hasan Ali Yücel Gençlik, Bilim ve Sanat Merkezi’nde gerçekleştirilen programa Atakum Belediye Başkan Yardımcısı Suat Yıldız, ADD Samsun Şubesi Başkanı Birol Yelekin, siyasi parti ve sivil toplum kuruluşu temsilcileri ile çok sayıda vatandaş katıldı. Etkinlikte, Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Müdürü Prof. Dr. Kemal Arı, “101. yılında Lozan” başlıklı söyleşi gerçekleştirdi. Tarih alanında kaleme aldığı kitapları okurları için imzalayan Prof. Dr. Arı, söyleşide antlaşmanın önemi hakkında önemli bilgiler verdi. Etkinlikte senaristliğini Turgut Özakman’ın yönetmenliğini ise Ziya Öztan’ın yaptığı, 1988 yapımı “Cumhuriyet” adlı filmin Lozan bölümü gösterildi. Filmdeki tarihi sahneler, büyük beğeni toplarken izleyenler duygusal anlar yaşadı.
“GURURLUYUZ VE SEVİNÇLİYİZ”
Programın açılış konuşmasını yapan Atakum Belediye Başkan Yardımcısı Suat Yıldız, “Atakum ilçemiz, Lozan açısında da farklı bir ilçe. Türkiye’de Lozan Antlaşması’nın ve Lozan Konferansı’nın yaşatıldığı ve yaşatılması için de bir parka ismini veren tek ilçe. Onun gururu ve sevinci içerisindeyiz. Sizleri de burada ağırlamaktan müthiş sevinç duyuyoruz. Lozan Antlaşması bizim tarihimizde anılması, yaşatılması gereken Türkiye Cumhuriyeti’nin dünya genelinde ‘Ben varım’ dediği ve Gazi Mustafa Kemal Atatürk ve silah arkadaşlarının TBMM’de, gazi meclisinde ilk olur verdiği anlaşmalardan biri.” dedi.
ATAKUM’A YAKIŞIR BİR PARK
Atatürkçü Düşünce Derneği (ADD) Samsun Şubesi Başkanı Birol Yelekin programda, “Bugün buradayız çünkü Türkiye Cumhuriyeti’nin tapu senedi dediğimiz antlaşmanın 101. yılı. Sizi açık havada Lozan’da ağırlamak istemiştik ama meteorolojiden aldığımız haber, bunu engelledi. Gerçekten güzel Atakum’a yakışır bir parkımız var. Geçen yıl orada ilk Lozan etkinliğini başlatmıştık. Lozan’ın 101. yılında Lozan kahramanları İsmet İnönü ve Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ü saygıyla anıyorum.” diye konuştu.
“TÜRKİYE CUMHURİYETİ’NİN KURULUŞ BELGESİ”
Prof. Dr. Kemal Arı, “101. yılında Lozan” başlıklı söyleşisinde “Lozan Türkiye Cumhuriyeti’nin tapusu ve Türkiye tarihi açısından çok önemli. Benim çalışma alanlarımla ilgili çok özel bir yanı var. Çünkü ben doktora çalışmamı, 1993’te mübadele konusunda yaptım. Mübadele konusu üzerine, Türkiye’de yapılan ilk akademik araştırmadır. Lozan’ın Türkiye Cumhuriyeti’nin kuruluş sürecinde, çok önemli bir yeri var. Kuruluş tapusu ve belgesi diyoruz. Ayrıca yüzyıllardır devam eden bazı sorunları, çözüme kavuşturan da bir belge. Osmanlı Devleti’ni giderek çöküşe götüren ekonomik, siyasi ve topraklarla ilgili birçok konu 20. yüzyılın başlarında 24 Temmuz 1923’te düğümlenmiş ve artık orada çözüme kavuşturulmuştur. Mesela borçlar, kapitülasyonlar ve azınlıklar konularının, Osmanlı Devleti’nin son yüzyıllarında ne kadar önemli yer tuttuğunu görürüz. 10 Ağustos 1920’de imzalanan Sevr Antlaşması, Türklerin Anadolu’dan imha, tarihten silinme antlaşmasıdır. Maalesef Osmanlı hükümeti, böyle bir antlaşmaya bel bağlamıştır.” cümlelerini kaydetti.
“TAM BAĞIMSIZLIĞIN TAÇLANDIRILDIĞI YER”
Prof Dr. Arı, antlaşmayla yüzyıllardır devam eden sorunların çözüme kavuşturulduğunu belirterek, “Mustafa Kemal, Samsun’da Anadolu topraklarına ayak bastığında kafasındaki hedef çok netti. O hedefin doğrudan doğruya Lozan’la ilişkisi vardı. Mustafa Kemal’in kafasındaki düşünce, ‘Hâkimiyeti milliyeye müstenit bilakayd ü şart müstakil yeni bir Türk Devleti kurmaktı.’ Milli egemenliğe dayalı, kayıtsız şartsız bağımsız yeni bir Türk Devleti kurmaktan söz ediyor. Bir sistem milli egemenliğe dayanıyorsa, bunun adı Cumhuriyet’tir. Oysa saltanat, padişahlık ve halifelik rejimi var. Toprak ve toprağın üzerindekiler, sultanın malı sayılıyor. Böyle bir zihniyetten, artık egemenlik erkinin ulusun elinde olduğu bir devlet kurmaktan söz ediyor. Osmanlı Devleti’nin bağımsız olmasını engelleyen, emperyalizmin dayatmalarıydı. Yani Mustafa Kemal, Anadolu’ya geldiğinde hem sultan ve halifeye karşı bir ulusal egemenlik mücadelesini göze almış hem de emperyalizmi, Anadolu bozkırlarında dize getirmek için yemin etmiş ve bu bölgeye gelmiştir. Lozan tam bağımsızlık programının taçlandırıldığı yer. Orada ya alınacak ya da eski alışkanlıklar, düzen devam edecek. Lozan, bu açıdan çok önemli.” ifadelerine yer verdi.
