8 Mart Dünya emekçi kadınlar günü. Dünyanın her tarafından; “Emek, Eşitlik, Özgürlük” sloganlarıyla seslerini göyün tepesine yükselten kadınlar yıllardır “Vardık, Varız, Var olacağız, Haklarımızdan vaz geçmeyeceğiz.” diyerek 8 MART ’ta sokakları, meydanları, salonları yani hayatın her alanını zapt ediyorlar. Bu mücadele çeşitli şekillerde 100 yıllardır devam ediyor. Amerika’nın New York şehrindeki bir tekstil fabrikasında çalışan 40.000 emekçi kadın, çalışma koşullarının iyileştirilmesi için greve başlamıştır. Fabrikanın patronu polis desteği ile işçileri fabrikaya kilitler, tam da o anda fabrikada nedeni bilinmeyen (!) bir yangın çıkar 120 emekçi kadın işçi can verir. Bu emekçi kadın işçilerin cenaze törenlerine 10.000’den fazla insan katılır. New York’ta kadın işçilerin çalışma koşullarının iyileştirilmesi için düzenlediği yürüyüşü destekleyen Sosyalist Parti ise 28 Şubat 1909’u “Ulusal Kadınlar Günü” ilan eder.
Danimarka’nın Kopenhag şehrinde 26 – 27 Ağustos 1910 tarihinde yapılan 2. Enternasyonale bağlı kadınlar toplantısında (Uluslararası Sosyalist Kadınlar Konferansı) Almanya Sosyal Demokrat Partisi’nden üç önemli isim bu günün ortaya çıkmasında öncülük etti: Clara Zetkin, Rosa Luxemburg ve Kate Duncker 8 Mart 1857 tarihindeki tekstil fabrikası yangınında ölen kadın işçilerin anısına 8 Mart’ın (International Women’s Day) “Dünya Kadınlar Günü” olarak anılması önerisini getirdiler ve öneri oybirliğiyle kabul edildi.
Moskova’da 8 Mart 1921 de gerçekleştirilen 3. Uluslararası Kadınlar Konferansı’nda (3. Enternasyonal Komünist Partiler Toplantısı) adı “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” olarak belirlendi. Artık Dünyanın mazlum milletleri 8 Mart’ı, kadın olmanın ve kadınların hak arayışının konuşulduğu birlik ve dayanışma günü olarak kutlanmaya başlamıştır. Kadınların temel hak ve özgürlükler mücadelesinin tarihi, bir insan hakları mücadelesi tarihine dönüşmüştür.
8 Mart Tarihini etkin kılan şey kadın mücadelelerinin tarihidir.
1 – 8 Mart 1857; New York’ta kadın tekstil işçilerinin grevinde, işveren ve Amerikan polisi kadın işçileri fabrikaya kilitliyor ve içeride yangın çıkıyor. Bu yangında 120 kadın işçi yaşamını yitiriyor.
2- 8 Mart 1908; New York’ta çoğu sosyalist olan 15 bin kadın işçilerin gerçekleştirdiği mitinginle kadınların sendikal haklarını ve oy verme hakkını istemeleriydi.
3- 8 Mart 1917 Rusya’da gerçekleştirilen Kadın Yürüyüşü. Çarlık Rusyası’nın yıkılmasına neden olan bu yürüyüş ile başladı. Birinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşen bu kadın eyleminde “Ekmek ve barış istiyoruz.” sloganı vardı. Bu eylemlerin dördüncü gününde Çar, tahttan indi ve geçici bir hükümet kuruldu. Bu hükümette kadınlar seçme hakkını kazandı.
2.Dünya Savaşı sonrasında birçok ülke, bu günü 8 Mart tarihinde anmak yerine başka günlerde anmayı tercih etti. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, 16 Aralık 1977 tarihinde 8 Mart’ın “Dünya Kadınlar Günü” olarak anılmasını kabul etti. Böylece 8 Mart tarihi her kesçe kabul gördü.Yine 2 yıl sonra Birleşmiş Milletler 1979 tarihli “ Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Ortadan Kaldırılması Sözleşmesi ” kabul ederek Kadın – erkek eşitliğine dayalı olarak medeni, siyasi, ekonomik, sosyal ve/ya kültürel hak ve özgürlüklerin tanınmasını, kullanılmasını ve bunlardan yararlanılmasını kabul etmiş olup, Bu hakları engellemeyi, ortadan kaldırmayı, cinsiyete ayrımını ve benzeri kısıtlamaları yasaklamıştır.
Ülkemizde ise bu anlamlı gün, 1921 yılında anılmaya başlandı. Artık Dünyanın mazlum milletleri 8 Mart’ı, kadın olmanın ve kadınların hak arayışının konuşulduğu birlik ve dayanışma günü olarak kutlanmaya dönüştü, Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 10’uncu maddesinin 1’inci fıkrası herkesin kanun önünde eşit olduğunu güvence altına almaktadır. İlgili maddenin 2’nci fıkrasına göre ise “Kadınlar ve erkekler eşit haklara sahiptir. Devlet, bu eşitliğin yaşama geçmesini sağlamakla yükümlüdür. Bu maksatla alınacak tedbirler eşitlik ilkesine aykırı olarak yorumlanamaz.”
6701 sayılı Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu Kanunu’nun 3’üncü maddesinde herkesin, hukuken tanınmış hak ve hürriyetlerden yararlanmada eşit olduğu güvence altına alınmış ve cinsiyete dayalı ayrımcılık yasaklanmıştır. Dünya genelinde kadın hakları alanında son yıllarda olumlu gelismeler sağlansa bile kadınlar açısından bir çok sorun hala çözülmüş değildir.
Dünya Kadınlar Günü, ülkemiz için de kadın haklarının kazanılması, iyilestirilmesi açısından önemli bir gündür. Türkiye’deki kadın hareketlerinin tarihi de Cumhuriyet’imizin kuruluşunun öncesine kadar uzanmaktadır. Dünyada eşit haklar isteyen kadınların mücadeleleriyle birlikte mücadele eden ülkemizin kadınları; eğitim, çalışma ve oy hakkı için seslerini yüzyıldan daha uzun bir süredir duyurmaya çalışmışlardır.
Büyük Önderimiz Mustafa Kemal Atatürk’ün “Bir toplum, cinslerden yalnız birinin yüzyılımızın gerektirdiklerini elde etmesiyle yetinirse, o toplum yarı yarıya zayıflamış olur. Bizim toplumumuzun uğradığı başarısızlıkların sebebi, kadınlarımıza karşı ihmal ve kusurdur” düşüncesi Türkiye Cumhuriyet’inin kurulmasıyla birlikte, kadınların eşit haklara sahip olması gerektiği gibi aydınlık bir düşünceyle dünyanın birçok ülkesinden önce, seçme ve seçilme gibi sosyal ve siyasal haklar elde etmişlerdir.
İlk kez Uluslararası Kadın Konferansı’nda alınan kararların etkisiyle, Rahime Selimova ve Cemile Nuşirvanova adlı iki kız kardeşin girişimi ile 8 Mart Dünya Kadınlar günü ülkemizde ilk defa 1921 yılında kutlandı. Bu tarihten sonra yıllarca Kadınlar Günü kutlamalarına izin verilmedi. Birleşmiş Milletler 1975 yılında “Kadın On Yılı” ilan edilmesiyle ülkemizde de “Kadın Yılı Kongresi” yapılmış ve bu kongrenin de etkisiyle 8 Mart 1975’den itibaren Ülkemizde “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” meydanlarda kutlanmaya başlandı.
Dünya’da ve Türkiye’de kadın ve erkeğin yan yana omuz omuza üretmesi, çalışması, birlikte eşit ve özgürce yaşaması için;
Emekçi kadınların mücadele geleneğini ve azmini unutmadan, kadınların insan hakkı ve toplumda eşit yurttaşlar olarak, demokratik taleplerinin gerçekleştiği gün olması için;
YAŞASIN 8 MART DÜNYA EMEKÇİ KADINLAR GÜNÜ
