Prof. Dr. Abdullah OLGUN- (İstinye Üniversitesi Eczacılık Fakültesi)
“Önyargıları yıkmak atomu parçalamaktan daha zordur.” Albert Einstein
Yaşam biçimi değişikliği ile birçok kronik hastalıkta şifa sağlanabileceği bildirilmektedir. Sağlık profesyonelleri için bireylerin yaşam biçimini değiştirmek genellikle çok zordur. Zor olmasının nedenlerinden birisi beynimizin maruz olduğu önemli önyargılardan birisi olan onay (doğrulama) önyargımızın olmasıdır. Bu nedenle bize sunulanlar arasında inandıklarımızı doğrulayan bakış açılarını aramaya ve görmeye eğilim gösteririz. Örneğin bakış açımıza uygun gazeteler okuruz. Yine de insanları ikna etmek imkansız değildir. Özellikle sağlık alanında yaşam tarzı değişikliği sağlayacak yönde bireyleri ikna etmek çok hayati olduğu için her tür çabaya değer. Peki ikna etme becerisi nasıl geliştirilir?
Reddit İnternet grubunda bulunan “ChangeMyView (bakış açımı değiştir)” forumundaki çevrimiçi yazışmalar analiz edilerek hangi stratejilerin daha etkin ikna sağladığı araştırılmıştır. Bulgular şöyledir:
Kişinin kullandığı kelimelerden farklı bir kelime dağarcığı kullanarak bilgilendirmek: Muhtemelen yeni bir bakış açısı sağladığı için etkili olmuştur.
Kesin görüş yerine olasılık ifadeleri kullanmak: Görüşlerini ifade ederken “ben” yerine “biz” ifadesi kullanan kişilerin daha zor ikna edildiği bildirilmiştir. “Biz” ifadesi kullananlar daha geniş bir bakış açısına sahip oldukları için daha zor ikna ediliyor olabilirler. Kesin ifadelerle görüş bildirmek yerine “durum böyle olabilir” gibi ifadelerle bilgilendirmek daha ikna edici bulunmuştur.
Diyaloğun başlarında ikna etmeye çalışmak: İlk cevaplarla (4’e kadar) ikna edilemezse daha sonra ikna etmenin çok daha zorlaştığı bildirilmiştir. Bu nedenle özellikle diyaloğun başlarında ikna edebilecek bir strateji izlemek gerekir.
Önce iltifat ettikten veya aynı fikirde olunan hususları vurguladıktan sonra görüşleri bildirmek: Kişilerin kendini onaylama ve değerli olduğunu hissetme ihtiyacı vardır. Diyaloğa doğrudan zıt fikirleri söyleyerek başlamak yerine önce güzel şeyler (iltifat, ortak fikirler vb) söyledikten sonra bilgilendirmek yeni kişinin bu yeni bakış açısını dikkate almasında daha etkili olabilir.
Yararlı bağlantılar:
https://arxiv.org
http://evidencebasedliving.human.cornell.edu
https://www.reddit.com
